دانشجویان مشمول خدمت سربازی در حین تحصیل از امکان معافیت تحصیلی موقت برخوردارند.
برای هر مقطع تحصیلی مدت معافیت تحصیلی متفاوت است.
به آن دسته از دانشجویانی که نتوانند در زمان مقرر مقطع تحصیلی خود را به اتمام برسانند، بنا به موافقت کمسیون موارد خاص دانشگاه و وظیفه عمومی سنوات ارفاقی داده می‌شود.
دریافت پاسپورت و خروج از کشور برای دانشجویان در دوران معافیت تحصیلی و سنوات ارفاقی می‌تواند یک دغدغه جدی باشد.
در این مقاله می‌آموزیم که چگونه می‌توان در دروان معافیت تحصیلی و سنوات ارفاقی پاسپورت گرفت و از کشور خارج شد.
معافیت تحصیلی چیست؟
معافیت تحصیلی داخلی به عنوان یک فرصت موقت برای افراد بالای ۱۸ سال در نظر گرفته می‌شود که
در داخل کشور به تحصیل مشغول هستند. این نوع معافیت به دانش‌آموزان دوره دبیرستان و دانشجویان دانشگاه‌ها اختصاص می‌یابد و
آن‌ها را به مدت مشخصی از انجام خدمت سربازی معاف می‌کند.
این معافیت تا زمانی که فرد تحصیلات خود را به پایان برساند و طبق مقررات نظام وظیفه آماده اعزام شود، معتبر خواهد بود.
هر دانشجو در داخل کشور چند سال معافیت تحصیلی داخلی دارد؟
هر مقطع تحصیلی در داخل کشور زمان مشخصی را برای معافیت تحصیلی فراهم می‌کند.
اگر دانشجو نتواند در این بازه زمانی مدرک خود را کسب کند، علاوه بر احتمال اخراج از دانشگاه، به عنوان سرباز غایب شناخته شده و به خدمت سربازی اعزام خواهد شد.
این قوانین شامل تمامی دانشگاه‌های کشور، از جمله رشته‌های تحت نظر وزارت بهداشت، وزارت علوم و سایر دانشگاه‌های تخصصی می‌شود. در صورتی که فارغ‌التحصیلی در مدت تعیین شده امکان‌پذیر نباشد، فرد مجبور است یا از تحصیل انصراف دهد یا از دانشگاه حذف شود.
جدول مربوط به مدت زمان معافیت تحصیلی برای هر مقطع تحصیلی در ادامه ارائه شده است.
| مقطع تحصیلی | مدت معافیت تحصیلی داخلی |
| کاردانی پیوسته | 2 سال و نیم |
| کاردانی ناپیوسته | ۲ سال و نیم |
| کارشناسی پیوسته | ۵ سال |
| کارشناسی ناپیوسته | ۳ سال |
| کارشناسی ارشد ناپیوسته | ۳ سال |
| کارشناسی ارشد پیوسته | ۶ سال |
| دکتری تخصصی | ۶ سال |
| دکتری عمومی | ۸ سال |
سنوات ارفاقی چیست؟
سنوات ارفاقی زمان و فرصتی است که به دانشجویانی داده می‌شود که
نتوانسته‌اند در مدت زمان معین مدرک تحصیلی خود را بگیرند اما
به علت دلایل موجه و تایید کمیسیون موارد خاص هنوز فرصت دارند.
به عبارتی این سنوات به آن دسته از دانشجویانی که مدت زمان مشخصی از تحصیلشان گذشته، ولی باقیمانده واحدهای درسی کمی دارند و دلیل مشخصی برای عدم اتمام تحصیل وجود دارد، اعطا می‌شود.
چگونه سنوات ارفاقی بگیریم؟
برای دریافت سنوات ارفاقی، دانشگاه باید نامه‌ای به سازمان نظام وظیفه صادر کند و شرایط تحصیلی دانشجو را توضیح دهد.
پس از بررسی این نامه توسط سازمان نظام وظیفه، ممکن است به دانشجو یک یا دو ترم اضافی برای تکمیل تحصیلات داده شود.
پس از اتمام این ترم‌ها، همچنان یک فرجه تحصیلی یکساله در اختیار دانشجو قرار خواهد گرفت.
این فرد می‌تواند وارد مقطع تحصیلی بعدی شود و مشکلی برای اعزام به سربازی نخواهد داشت.
توجه
اگر دانشجو در این دو ترم ارفاقی نیز نتواند تحصیلات خود را به اتمام برساند،
می‌تواند با طی مراحل قبلی دوباره دو ترم دیگر (ترم سوم و چهارم) سنوات ارفاقی دریافت کند.
در این صورت، شرایط به شکل زیر تغییر خواهد کرد:
1. فرجه یکساله بعد از پایان تحصیل دیگر وجود نخواهد داشت.
2. فرد باید برای اعزام به خدمت سربازی معرفی شود و حق ورود به مقطع تحصیلی بعدی را نخواهد داشت.
در واقع، اگر فرد وارد سنوات ارفاقی ترم سوم و چهارم شود، از یک سال فرجه تحصیلی خود استفاده کرده است و
باید حتما وارد خدمت سربازی شود، حتی اگر تحصیلات خود را تمام نکند.
سنوات ارفاقی و قوانین آن برای تمام مقاطع تحصیلی و رشته‌های دانشگاهی یکسان است.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره روند معافیت تحصیلی داخلی حتما این مقاله را ببینید.
چگونه در سنوات ارفاقی و هنگام تحصیل پاسپورت بگیریم؟
اگر پذیرش دانشگاهی برای خارج از کشور ندارید و متقاضی معافیت تحصیلی خارجی نیستید و
فقط دانشجو هستید و در دوره معافیت تحصیلی داخلی به سر می‌برید یا حتی
مشمول سنوات ارفاقی شده‌اید و کارت پایان خدمت ندارید، دو حالت برای شما وجود دارد:
1- واقعا قصد دارید بنا به دلیلی از کشور خارج شوید.
2- می‌خواهید بدون رفتن به سفر خارجی، فقط پاسپورت بگیرید.
روند کار در هر دو حالت تقریبا مشابه است، با این تفاوت که در حالت دوم که هدف صرفا دریافت پاسپورت است؛
بعد از گرفتن آن باید عدم خروج بزنید و درخواست کنید تا وثیقه به شما بازگردد.
در ادامه مراحل دقیق بررسی می‌شود.
یک دانشجوی پسر در ایران بنا به چه دلایلی می‌تواند از کشور خارج شود؟
به طور کلی یک دانشجوی پسر در ایران آزادانه نمی‌تواند از کشور خارج شود اما بنا به شرایطی این کار امکان‌پذیر است.
دلایل خروج از کشور، شرایط و مدت زمان مجاز آن را در جدول زیر می‌بینید.
| دلیل مجاز خروج از کشور | مدت زمان مجاز | شرایط و توضیحات |
| نیاز به درمان و دریافت خدمات پزشکی | مدت زمان مجاز برای خروج از کشور نیز با توجه به نظر این شورا مشخص می‌شود. | ویژه دانشجویانی که نیاز به درمان در خارج از کشور دارند. این افراد باید ابتدا موفق به دریافت معافیت موقت پزشکی شوند. تشخیص و تأیید نیاز به درمان خارج از کشور، بر عهده شورای عالی پزشکی (وابسته به وزارت بهداشت یا سازمان نظام وظیفه) خواهد بود. |
| سفرهای ورزشی | مجوز خروج از کشور توسط وزارت ورزش و جوانان صادر خواهد شد. | ویژه ورزشکاران حرفه‌ای و دارندگان عنوان سرباز قهرمان. ارائه معرفی‌نامه رسمی از ستاد کل نیروهای مسلح الزامی است. همچنین داشتن معافیت تحصیلی معتبر و نداشتن غیبت در خدمت، از شرایط ضروری می‌باشد. |
| سفرهای سیاحتی | مدت زمان مجاز برای خروج، نهایتاً ۳۰ روز تعیین شده است. | سفرهای تفریحی یا دیدار با خانواده در خارج از کشور این امکان فقط برای دانشجویانی فراهم است که معافیت تحصیلی دارند و هیچ غیبتی در خدمت نداشته‌اند. ارائه وثیقه یا ضمانت‌نامه نیز لازم است. |
| سفرهای مطالعاتی | مدت زمان مجاز خروج از کشور بین ۶ ماه تا یک سال است و امکان تمدید ندارد. | برای دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری که پروژه تحقیقاتی دارند. نیاز است دانشگاه مربوطه تأیید کند و معرفی‌نامه‌ای به نظام وظیفه ارائه شود. داشتن معافیت تحصیلی معتبر نیز ضروری است. همچنین باید ودیعه نقدی یا ضمانت بانکی ارائه گردد. |
| سفرهای زیارتی | مدت زمان خروج برای سفر به عتبات ۳۰ روز و برای حج تمتع ۵۰ روز تعیین شده است. | ویژه سفر به عراق، عربستان و اماکن مقدس این شرایط مخصوص دانشجویان و طلاب علوم دینی است. وضعیت تحصیلی فرد باید به‌طور واضح مشخص شده باشد. ارائه وثیقه نقدی یا ضمانت بانکی نیز الزامی است. |
| سفرهای علمی | 1 تا 6 ماه (غیرقابل تمدید) | برای حضور در همایش‌ها، کنفرانس‌ها، دوره‌های تخصصی یا بازدیدهای علمی. شرط اصلی داشتن معافیت تحصیلی معتبر و بدون غیبت سربازی است. ارائه وثیقه نقدی یا ضمانت‌نامه بانکی نیز ضروری می‌باشد. سفرهای مطالعاتی مربوط به مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری نیز تحت همین شرایط قرار دارند. |
مراحل دقیق دریافت مجوز خروج از کشور در دوران دانشجویی و سنوات ارفاقی چیست؟
جهت خروج از کشور به صورت موقت (حداکثر 30 روزه) داشتن فقط یکی از سه شرط زیر الزامی است:
- معافیت تحصیلی داشته باشید.
- در فرجه یکساله پس از تحصیل باشید.
- برگ سبز داشته باشید.
سپس مراحل زیر را دنبال کنید. اگر واقعا قصد خروج از کشور دارید یا صرفا گرفتن پاسپورت مدنظر شماست؛
در هر دو حالت باید مشابه زیر عمل کنید.
ورود سامانه سخا
ابتدا وارد سامانه سخا شوید. اگر تاکنون ثبت‌نام نکرده‌اید روی دکمه «ثبت‌نام» کلیک کنید و پیش بروید.
اگر قبلا ثبت‌نام کردید، نام کاربری و کلمه عبور خود را وارد کرده و سپس روی گزینه «ورود» بزنید
راه دیگر اینکه می‌توانید از دکمه «ورود از طریق پنجره ملی خدمات دولت هوشمند» استفاده کنید.
در صفحه پنجره ملی خدمات دولت هوشمند می‌توانید شماره تماسی به نام خود را وارد کنید و پس از وارد کردن کد امنیتی، پیامکی برای شما ارسال می‌شود که باید آن را در کادر موردنظر بنویسید و در صورت صحیح بودن کد به راحتی وارد سامانه سخا می‌شوید.
ثبت درخواست در سامانه سخا
بعد از ورود از منوی کناری و در بخش «وظیفه عمومی» گزینه «درخواست مجوز خروج از کشور» را انتخاب کنید.
در این لحظه پنجره جدیدی برای شما باز می‌شود که در قسمت بالایی نکات مهمی نوشته شده است و
سپس فهرستی از درخواست‌های شما برای دریافت مجوز خروج از کشور مشاهده می‌شود.
انتخاب نوع درخواست
همان صفحه ابتدایی را اسکرول کنید تا در انتهای صفحه کادر «نوع درخواست» را ببینید.
در این قسمت نوع درخواسترا از منوی کشویی انتخاب کنید.
اگر فقط قصد دریافت پاسپورت را دارید این مرحله چندان اهمیتی ندارد (البته مبلغ وثیقه صوری متفاوت خواهد بود).
پنجره جدیدی باز می‌شود که باید پس از مطالعه تیک «ضوابط و مقررات را مطالعه کردم.» را بزنید و دکمه «تایید» را بفشارید.
تکمیل فرم مشخصات سفر
در این مرحله باید در فرم زیر مقصد و تاریخ شروع و پایان سفر خود را انتخاب کنید و دکمه ذخیره را بزنید.
ملاک صدور مجوز خروج از کشورهمین تاریخ شروع و پایان است؛ بنابراین در ثبت تاریخ دقت کنید.
پرداخت تعرفه درخواست
در این مرحله باید مبلغی را به عنوان تعرفه درخواست خروج از کشور (فعلا مبلغی در حدود 10 هزار تومان) را پرداخت کنید.
خلاصه‌ای از اطلاعات واردشده را مشاهده می‌کنید، در صورت تایید روی دکمه «پرداخت تعرفه خروج کشور» بزنید.
در پنجره جدید نوع پرداخت را «الکترونیکی» انتخاب نمایید.
در فرم زیر روی دکمه پرداخت بزنید تا مبلغ موردنظر از حساب شما کسر شود.
روی دکمه «تایید و ادامه» بزنید تا به صفحه پرداخت هدایت شوید.
در صفحه پرداخت مشخصات کارت بانکی (نوع کارت تفاوتی ندارد) خود را وارد کنید و با دریافت رمز پویا پرداخت خود را انجام دهید.
پس از پرداخت موفق اگر به صفحه ابتدایی بازگردید در فهرست درخواست‌ها می‌توانید درخواست جدید خود را ببینید و
با زدن روی دکمه «مشاهده و بررسی» درخواست خود را ببنید.
صفحه درخواست خود را تا پایین اسکرول کنید. وضعیت درخواست شما باید به صورت «مشمول گرامی درخواست خروج از کشور شما به سازمان محل تحصیل ارسال گردید» درآمده باشد؛ در واقع شما منتظر تایید دانشگاه هستید.
تایید دانشگاه
لازم است دانشگاه در این مرحله شما را برای امکان خروج از کشور تایید کند (اگر در فرجه یک ساله باشید به صورت اتوماتیک این مرحله تایید می‌شود.). برخی از دانشگا‌ها دانشجو را ملزم می‌کنند تا وارد سیستم گلستان خود شوند و به طور سیستمی درخواست خروج از کشور خود را ثبت کنند. این مرحله بسته به نوع دانشگاه شما متفاوت است و بهتر است از آن‌ها روند این مرحله را جویا شوید.
گاهی ممکن است حدود یک هفته زمان ببرد تا دانشگاه درخواست شما را تایید کند.
تایید دانشجویانی که در سنوات ارفاقی هستند با ملاحظات بیشتری و با هماهنگی کمیسیون موارد خاص انجام می‌شود.
پرداخت وثیقه
بعد از تایید دانشگاه اگر مجددا وارد سامانه سخا شوید و در منوی وظیفه عمومی روی دکمه «درخواست مجوز خروج از کشور» بزنید، صفحه زیر را می‌بینید. می‌بینید که در فهرست درخواست‌ها مقابل درخواست جدید شما عبارت «تاییدشده سازمان مربوطه» نوشته شده و همچنین دکمه «پرداخت ودیعه خروج از کشور» هم اضافه شده است.
همچنین اگر در فهرست درخواست‌ها روی «مشاهده و بررسی» بزنید و صفحه را به پایین اسکرول کنید. خواهید دید که وضعیت درخواست شما به شکل زیر تغییر کرده است. در صورت عدم تایید دانشگاه پیغام «رد درخواست» را مشاهده می‌کنید.
اکنون باید با زدن روی دکمه «پرداخت ودیعه خروج از کشور سیاحتی» می‌توانید مبلغ ودیعه را پرداخت کنید و شماره حساب بانک سپه (حتما حساب خود مشمول باشد.) را در فرم زیر ثبت نمایید.
پرداخت از هر کارتی می‌تواند انجام شود (مبلغ وثیقه سیاحتی: 60 میلیون تومان، تحصیلی: 80 میلیون تومان و زیارتی: 10 میلیون تومان) است.
پس از پرداخت مبلغ وثیقه مجدد به فهرست درخواست‌ها بازگردید این بار در مقابل درخواست خود عبارت «آماده بررسی نظام وظیفه» را می‌بینید.
می‌توانید روی دکمه چاپ تاییدیه درخواست کلیک کنید و فایل pdf. درخواست خود را ذخیره نمایید.
درخواست پاسپورت
پس از تایید نهایی درخواست خروج از کشور از طرف سازمان نظام وظیفه، حداکثر دو روز کاری طول می‌کشد تا
پیامک صدور مجوز خروج از نظام وظیفه را دریافت کنید.
بعد از آن به صورت حضوری به پلیس +10 جهت ثبت درخواست پاسپورت مراجعه کنید و
پس از حدود یک هفته تا یک ماه پاسپورت خود را درب منزل دریافت کنید.
❌❌خروج از کشور برای دریافت پاسپورت اهمیتی ندارد.
حالا می‌توانید بعد از دریافت پاسپورت همراه با پاسپورت به نظام وظیفه شهر خود مراجعه کنید و
درخواست عودت وثیقه دهید که در سیستم برای شما عدم خروج ثبت کنند در غیر این صورت می‌توانید از کشور خارج شوید.
بازگشت به کشور
اگر واقعا موقتا از کشور خارج شدید، پس از بازگشت به صورت هوشمند تاریخ برگشت شما در سامانه وظیفه عمومی ثبت و حداکثر ظرف مدت 10 روز ودیعه مشمول به حساب وی واریز می‌شود.
سوالات پرتکرار
حتما باید در همان روزی که تعیین شده از کشور خارج شویم؟
خیر، امکان خروج و ورود به کشور در هر روزی در بازه تعیین‌شده امکان‌پذیر است و هیچ مشکلی ندارد.
برای ثبت‌نام آزمون آیلتس داشتن پاسپورت الزامی است؟
برای آزمون آیلتس می‌توانید اگر معافیت تحصیلی دارید؛ به جای پاسپورت با کارت ملی و نامه فراغت از تحصیل هم برای امتحان ثبت‌نام کنید.
درخواست خروج زیارتی صرفا برای گرفتن پاسپورت مشکلی ایجاد نمیکند؟
خیر. چون برخلاف تصور برخی از افراد، هیچ مهری در پاسپورت تا زمانی که وارد خاک آن کشور نشوید، نمی‌خورد و
اگر درخواست خروج صوری فقط به هدف گرفتن پاسپورت می‌دهید، به علت وثیقه کمتر می‌توانید درخواست خروج زیارتی بدهید.
پس از بازگشت به کشور اگر پیامک ورود به کشور دریافت نکنیم، چه باید کرد؟
پس از بازگشت به کشور بهتر است در صورت عدم دریافت پیامک ورود به کشور به صورت حضوری به نظام وظیفه شهرتان همراه با پاسپورت مراجعه کنید تا پول وثیقه زود به حسابتان واریز شود. (حداکثر پس از 10 تا 15 روز کاری وثیقه به حسابتان عودت داده می‌شود.)
برای گرفتن مجوز خروج از کشور حتما باید برگ سبز داشت؟
خیر، خروج از کشور نیازی به برگ سبز ندارد، شما با بودن در فرجه یکساله می‌توانید نامحدود در بازه‌های مشخص حداکثر 30 روزه از کشور خارج شوید، با برگ سبز هم این امکان برای شما فراهم است. همان طور که پیش از این هم اشاره شد فقط یکی از سه شرط زیر کافی است:
- معافیت تحصیلی داشته باشید.
- در فرجه یکساله پس از تحصیل باشید.
- برگ سبز داشته باشید.
آیا خروج از کشور برای ادامه تحصیل به صورت سیاحتی و بدون گرفتن معافیت تحصیلی خارج از کشور ، امکان پذیر است؟
بله. اصلا نگران ویزا در پاسپورت نباشید چون تنها چیزی که در فرودگاه چک می‌شود مجوز خروج شماست و ویزا در پاسپورت شما به کسی ارتباطی ندارد و بدون هیچ مشکلی می‌توانید خارج شوید (برای مثال اگر پرواز شما به ترکیه>کانادا/آمریکا هست می‌توانید با مجوز خروج سیاحتی ترکیه بدون نگرانی راجع به ویزا خارج شوید.
مشاوره فوری تو خونه!
با سه کلیک، کارشناس بالنج بهت زنگ میزنه.
