غیبت سربازی چه عواقبی دارد؟ (3 پیامد مهم غیبت سربازی)

مسئله غیبت سربازی در کشورهایی که خدمت سربازی اجباری دارند، اهمیت زیادی پیدا می‌کند،
زیرا عدم انجام خدمت سربازی می‌تواند تبعات اجتماعی، قانونی و حتی اقتصادی به دنبال داشته باشد.
افراد زیادی به دلایل مختلف از جمله مشکلات شخصی، مالی یا تحصیلی از انجام سربازی خودداری می‌کنند و
 این امر گاهی باعث ایجاد نگرانی‌هایی در مورد آینده شغلی و حقوقی آن‌ها می‌شود.
 غیبت سربازی نه تنها می‌تواند به مشکلات قانونی منجر شود بلکه ممکن است تأثیرات منفی بر روند زندگی فردی افراد نیز داشته باشد.
در این مقاله به موضوع غیبت سربازی، تبعات آن و راه‌های توجیه آن خواهیم پرداخت.

غیبت سربازی چیست؟

در ایران، سن ۱۸ سالگی به عنوان معیار شروع مشمولیت خدمت سربازی شناخته می‌شود.
از این سن به بعد، افراد باید یا به خدمت سربازی بروند، یا برای ادامه تحصیل در دانشگاه اقدام کنند،
یا درخواست یکی از انواع معافیت‌ها را بدهند.

در صورتی که هیچ‌کدام از این مراحل رعایت نشود،
فرد وارد غیبت سربازی خواهد شد و وضعیت او به نوعی بلاتکلیف و معلق خواهد ماند و
به همین دلیل به او «غایب» گفته می‌شود و
این غیبت تا سن ۵۰ سالگی برای مشمولان ادامه دارد.

چگونه غیبت سربازی محاسبه می‌شود؟

برای محاسبه غیبت سربازی، فرمول ساده‌ای وجود دارد.
به طور کلی، مشمولین بالای ۱۸ سال که بیش از یک سال از آخرین مدرک تحصیلی آن‌ها گذشته باشد،
وارد وضعیت غیبت می‌شوند.

ردیف	مشمول	شرایط ورود به غیبت
1	مشمولین بالای 18 سال	تا ۶ ماه بعد از ۱۸ سالگی نه در حال تحصیل باشند و نه خود را به سازمان نظام وظیفه عمومی معرفی کرده‌اند.
2	مشمولینی که قبل از سن ۱۸ سالگی در مقطع دیپلم فارغ‌التحصیل شدند.	تا یک سال بعد نه وارد دانشگاه شده‌اند و نه خود را به سازمان نظام وظیفه عمومی معرفی کرده‌اند.
3	مشمولینی که بعد از سن ۱۸ سالگی فارغ‌التحصیل شده‌اند	تا ۳۱ شهریور سال بعد نه وارد دانشگاه شده‌اند و نه خود را به سازمان نظام وظیفه عمومی معرفی کرده‌اند.
4	مشمولینی که تا سن ۲۰ سالگی با اجازه نظام وظیفه موفق به دریافت دیپلم نشده‌اند.	بعد از آن خود را به سازمان نظام وظیفه عمومی معرفی نکرده اند.
5	مشمولین خارج از کشور	برای ادامه تحصیل یا زندگی به خارج از کشور رفته‌اند و مدارک تحصیلی موجه برای ارائه به سازمان نظام وظیفه عمومی ندارند.
6	مشمولین دیپلمی	کسانی که در مقطع دیپلم انصراف داده یا اخراج شده‌اند، تنها ۶ ماه پس از رسیدن به سن ۱۸ سالگی فرصت دارند تا خود را به وظیفه عمومی معرفی کنند. در غیر این صورت، وارد غیبت خواهند شد.
7	مشمولین دانشگاهی	اگر فردی در حین تحصیل در دانشگاه انصراف دهد یا اخراج شود، تنها یک سال زمان دارد تا خود را به وظیفه عمومی معرفی کند تا از وضعیت غیبت سربازی جلوگیری کند.
8	مشمولین معافیت	اگر فردی برای انواع معافیت اقدام کند و روند آن را نیمه‌کاره رها کند یا بعد از عدم دریافت معافیت، برای اعزام به خدمت سربازی اقدام نکند، وارد غیبت خواهد شد.
9	مشمولین با دفترچه آماده به خدمت	اگر فردی دفترچه آماده به خدمت را پست کرده باشد و در تاریخ تعیین‌شده برای اعزام به پادگان آموزشی مراجعه نکند، به وضعیت غیبت سربازی می‌افتد.
10	مشمولین با سنوات ارفاقی	اگر مشمولی که در سنوات ارفاقی است، در فرصت مشخص‌شده از سوی سازمان نظام وظیفه اقدامات لازم را برای اعزام به خدمت انجام ندهد، وارد وضعیت غیبت خواهد شد.

از کجا بفهمیم غیبت سربازی داریم؟

نظام وظیفه عمومی دو راه اصلی برای استعلام وضعیت غیبت سربازی در اختیار افراد قرار می‌دهد:

استعلام با کد ملی

یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای استعلام غیبت سربازی، مراجعه به دفاتر پلیس +۱۰ است.
فرد مشمول می‌تواند با ارائه مدارکی همچون کارت ملی خود، وضعیت سربازی و میزان غیبت خود را به راحتی بررسی کند.
این فرایند فقط با مراجعه حضوری به دفاتر پلیس +۱۰ امکان‌پذیر است و
افراد از هر کجای ایران می‌توانند برای استعلام به دفاتر مختلف پلیس +۱۰ مراجعه کنند.

استعلام با کد سخا

راه دیگر برای استعلام غیبت، استفاده از سایت سخا است.
هر مشمول وظیفه دارای یک کد سخا می‌باشد که اطلاعات زیادی را در اختیار فرد قرار می‌دهد.
نگه داشتن این کد برای مراحل مختلف مانند اعزام به خدمت، دریافت معافیت یا اخذ مجوز خروج از کشور الزامی است.

غیبت سربازی چه تبعاتی دارد؟

سه پیامد مهم غیبت سربازی شامل موارد زیر است:

محدودیت‌های کاری و اجتماعی

مشمولانی که وارد وضعیت غیبت سربازی می‌شوند، با محدودیت‌هایی در زندگی فردی و اجتماعی مواجه خواهند شد.
برخی از این محدودیت‌ها عبارتند از:

• تحصیل امکان‌پذیر نیست.
• پاسپورت و مجوز خروج صادر نمی‌شود.
• پروانه کسب‌وکار داده نمی‌شود.
• وام‌های بانکی تعلق نمی‌گیرد.
• مدرک تحصیلی صادر نمی‌شود.
• امریه سربازی قابل‌دریافت نیست.
• معافیت سربازی صادر نمی‌شود.
• کسری خدمت اعطا نمی‌شود.
• استخدام در ارگان‌های دولتی امکان‌پذیر نیست.

اضافه خدمت

اگر فردی به هر دلیلی وارد وضعیت غیبت سربازی شود و نتواند دلیل موجهی برای توجیه غیبت خود ارائه دهد،
یکی از جریمه‌های رایج، «اضافه خدمت سنواتی» است.
این اضافه خدمت بر اساس مدت زمان غیبت فرد تعیین می‌شود:

ردیف	مدت غیبت	توضیحات
1	غیبت تا ۶ ماه	در این حالت، فرد مشمول ۹۰ روز اضافه خدمت خواهد شد.
2	غیبت بیشتر از ۶ ماه	برای غیبت‌های بیش از ۶ ماه (ولو ده سال یا بیشتر باشد)، فرد مشمول ۱۸۰ روز اضافه خدمت خواهد شد.

تمامی مشمولان غایب که تا قبل از مهر ماه سال ۱۴۰۲ وضعیت خدمت سربازی خود را مشخص کرده و برگه آماده به خدمت دریافت کنند، مشمول عفو رهبری می‌شوند و تمام اضافه خدمت‌های آن‌ها بخشیده می‌شود.
این فرصت می‌تواند کمک بزرگی برای افرادی باشد که قصد دارند وضعیت سربازی خود را سامان دهند و
از مجازات‌های اضافی جلوگیری کنند.

دستگیری فرد مشمول

مشمولانی که وارد وضعیت غیبت سربازی می‌شوند باید خود را به سازمان نظام وظیفه معرفی کنند و دلیل غیبت خود را توضیح دهند. سازمان وظیفه عمومی همواره در حال شناسایی این افراد است و
در صورت عدم مراجعه به سازمان و عدم توضیح دلیل غیبت، نیروی انتظامی مسئول شناسایی و دستگیری سربازان غایب خواهد بود.
با این حال، قبل از اقدام به دستگیری، برای این افراد اخطاریه‌هایی ارسال می‌شود و
به آن‌ها اطلاع داده می‌شود که باید وضعیت خود را روشن کنند.
علاوه بر این، مشمولان غایب از سمت سازمان‌های مختلف با محدودیت‌هایی روبه‌رو خواهند شد.
اگر شما در وضعیت غیبت سربازی قرار دارید، بهتر است که قبل از اقدام به دستگیری، خود را به سازمان وظیفه عمومی معرفی کنید.
 این اقدام می‌تواند منجر به کاهش مجازات یا تخفیف در جریمه‌ها شود.
معرفی به موقع می‌تواند از مشکلات جدی‌تری جلوگیری کند.

آیا با غیبت سربازی می‌توان در دانشگاه ثبت‌نام کرد؟

طبق قوانین و ضوابط سازمان وظیفه عمومی، دانشگاه‌ها اجازه ندارند از میان مشمولان وظیفه عمومی دانشجو پذیرش کنند؛بنابراین، اگر فردی در وضعیت غیبت سربازی باشد،
حتی اگر در کنکور پذیرفته شود، شناسایی خواهد شد و نمی‌تواند در دانشگاه ثبت‌نام کند.

برای ثبت‌نام در دانشگاه، مشمولانی که پذیرش گرفته‌اند،
باید فرمی را تکمیل کرده و به دفاتر پلیس +۱۰ مراجعه کنند تا
مجوز تحصیل را دریافت کنند. اما مشمولینی که غیبت سربازی دارند،

حتی اگر در دانشگاه پذیرفته شوند، از ثبت‌نام منع می‌شوند و باید ابتدا به خدمت سربازی اعزام شوند.
افرادی که مراحل اعزام به خدمت خود را طی کرده‌اند،
می‌توانند با ارائه برگه اعزام به خدمت، معافیت تحصیلی دریافت کنند.

این معافیت برای هر مقطع تحصیلی تنها یک بار صادر می‌شود و
فرد مشمول نمی‌تواند در یک مقطع دوبار از معافیت تحصیلی استفاده کند.
همچنین، کسانی که به خدمت سربازی اعزام می‌شوند، نمی‌توانند به طور همزمان در دانشگاه تحصیل کنند و
باید تمام توجه خود را به انجام خدمت سربازی معطوف کنند.

استفاده از کدام امتیازها و معافیت‌های سربازی برای مشمولان غایب ممنوع است؟

استفاده از معافیت سربازی

مشمولانی که وارد وضعیت غیبت سربازی می‌شوند،
به طور معمول نمی‌توانند از امتیازهای برخی از طرح‌ها یا معافیت سربازی دریافت کنند.
این افراد از بسیاری از انواع معافیت‌ها محروم خواهند بود.
با این حال، برخی از معافیت‌ها وجود دارند که غیبت سربازی تاثیری در دریافت آن‌ها ندارد.

معافیت‌هایی که برای مشمولان غایب قابل‌دریافت است:

• معافیت‌های پزشکی
• معافیت کفالت فرزند معلول
• معافیت برای همسران معلول
• معافیت برای ساکنان جزایر جنوبی
• معافیت ایثارگری

در این موارد، غیبت سربازی تاثیری در دریافت معافیت ندارد،
زیرا هرکدام از این معافیت‌ها دارای قوانین و شرایط خاص خود هستند اما
یکی از مهم‌ترین معافیت‌هایی که مشمولان غایب نمی‌توانند درخواست کنند،
معافیت‌های مربوط به کفالت، ماده ۶ و ۹ بهزیستی و کمیته امداد است که برای مشمولان غایب قابل‌دریافت نخواهد بود.

پروژه جایگزین خدمت

یکی از امتیازاتی که به افراد نخبه داده می‌شود، امکان انجام پروژه به جای خدمت سربازی است.
در این حالت، مشمول می‌تواند خدمت سربازی خود را بدون حضور در محیط نظامی و از طریق انجام پروژه‌های علمی یا صنعتی بگذراند.
مشمولین با غیبت سربازی نمی‌توانند از تسهیلات پروژه جایگزین خدمت برخوردار شوند.

کسری خدمت

بنا به شرایط برخی از مشمولین سربازی می‌توانند با انجام پروژه برای مدت معینی کسری خدمت بگیرند اما
غیبت سربازی مانع از دریافت این کسری خدمت خواهد شد،
چرا که سازمان وظیفه عمومی به دلیل غیبت، هیچ‌گونه کسری خدمت برای مشمولان غایب ثبت نمی‌کند.

امریه سربازی

برخی از مشمولان می‌توانند با توجه به رشته تحصیلی یا ارتباطاتی که دارند،
در ادارات دولتی، شرکت‌های دانش‌بنیان یا ارگان‌های نظامی دوره سربازی خود را بگذرانند.
این افراد باید از «غیبت سربازی» برخوردار نباشند تا بتوانند از این امتیاز استفاده کنند.
به عبارت دیگر، افراد غایب نمی‌توانند امریه سربازی دریافت کنند.

چگونه غیبت سربازی را توجیه کنیم؟

غیبت سربازی در برخی شرایط خاص ممکن است به عنوان یک غیبت موجه پذیرفته شود.
در صورتی که مشمول در یکی از این شرایط قرار داشته باشد، می‌تواند غیبت خود را توجیه کند.
مهم است که مدارک و مستندات لازم از همان ابتدا ارائه شوند.
در صورتی که این شرایط بعد از آغاز غیبت رخ دهند، توجیه غیبت سخت‌تر خواهد بود.
موارد موجه غیبت سربازی عبارتند از:

1. بیماری لاعلاج یا سخت‌علاج یا دارای طول درمان طولانی مشمول
2. بیماری لاعلاج یا سخت‌علاج والدین مشمول
3. فوت یکی از اعضای درجه یک خانواده
4. مشکلات قضایی مشمول (مانند زندان به هر دلیلی)
5. مشکلات قضایی اعضای درجه یک خانواده (با حکم زندان)
6. مفقود الاثر بودن سرپرست خانواده در زمان غیبت
7. طلاق و فوت پدر
8. عضویت و تحت پوشش کمیته امداد
9. عضویت و تحت پوشش بهزیستی
10. سرپرستی و نان‌آوری مشمول

در صورتی که شما در یکی از این شرایط قرار دارید، می‌توانید غیبت خود را توجیه کنید اما
توجه داشته باشید که توجیه غیبت باید با ارائه مستندات و مدارک از همان روز اول غیبت آغاز شود.
در غیر این صورت، اگر مشکلات و شرایط مذکور بعد از شروع غیبت به وجود آمده باشند، فرآیند توجیه غیبت دشوارتر خواهد بود.

برای آشنایی با طرح انصار ویژه مشمولین با غیبت بیش از 8 سال حتما این مقاله را ببینید.

استشهاد محلی برای توجیه غیبت سربازی

مشمولینی که به دلیل سرپرستی خانواده و نان‌آوری نتواسته‌اند به خدمت سربازی اعزام شوند یا ادامه تحصیل دهند،
می‌توانند با استفاده از «استشهاد محلی» به توجیه غیبت خود بپردازند.
در این راستا، این نوع استشهاد نامه به تأیید معتمدین و مسئولین محل سکونت نیاز دارد.

موارد استشهادی موردتایید نظام وظیفه:

–  امام جماعت مسجد محل سکونت

–  معتمدین و کسبه محل

–  مسئول سرای محله

–  کلانتری محل

اگر مهر حداقل دو مورد از موارد ذکر شده در استشهاد نامه مشمول باشد،
 این استشهاد نامه «جنبه قانونی» خواهد داشت و توسط سازمان نظام وظیفه عمومی قابل بررسی است.
مهر کلانتری به‌ویژه در میان موارد ذکر شده از اهمیت بیشتری برخوردار است.

متن پیشنهادی استشهادنامه

اینجانب ………… فرزند …………. صادره از ……… به شماره ملی …………، به دلیل مشکلات (ذکر تمامی مشکلات و دلایلی که باعث عدم اعزام به خدمت سربازی شده است) قادر به ادامه تحصیل یا معرفی خود برای اعزام به خدمت سربازی نبوده‌ام و به عنوان تنها سرپرست و نان‌آور خانواده، مجبور به حضور تمام وقت در کنار خانواده خود بوده‌ام.

تایید می‌کنم که در صورتی که به خدمت سربازی اعزام می‌شدم، نظام خانواده از هم می‌پاشید و هیچ سرپرست و نگهداری برای امرار معاش خانواده وجود نداشت. خانواده اینجانب از حمایت هیچ سازمان حمایتی برخوردار نیست و هیچ گونه ورودی مالی یا مستمری به معاش خانواده اینجانب تزریق نمی‌شود.

افرادی که در ذیل این نامه مهر و امضا زده‌اند، ادعای اینجانب را تایید می‌کنند. لطفاً مدارک و شواهد ارائه شده به همراه این استشهاد نامه را بررسی نمایید.

با تشکر

امضا و مهر شاهدان:

–   اول: _______________ تاریخ: _______________

–  دوم: _______________ تاریخ: _______________

–  سوم: _______________ تاریخ: _______________

–  چهارم: _______________ تاریخ: _______________

در این صورت، استشهاد محلی شما به همراه مستندات لازم می‌تواند به توجیه غیبت سربازی کمک کند و
 احتمال تأسیس پرونده برای شما در سازمان نظام وظیفه را بالا ببرد.

مدارک لازم برای توجیه غیبت سربازی کدامند؟

برای توجیه غیبت سربازی، آماده‌سازی مدارک صحیح و معتبر از اهمیت بالایی برخوردار است.
مدارک شما می‌تواند به سازمان نظام وظیفه کمک کند تا غیبت شما را موجه شناسایی کند.
در ادامه، مدارک اصلی مورد نیاز برای توجیه غیبت سربازی آورده شده است:

گواهی فوت و طلاق

–  در صورتی که تاریخ غیبت سربازی بعد از فوت پدر یا طلاق والدین باشد،
حتی اگر مدت زمان زیادی از این اتفاق گذشته باشد، غیبت شما به عنوان تنها فرزند ذکور بالای ۱۸ سال خانواده قابل توجیه است.

–  باید گواهی طلاق یا گواهی فوت معتبر را به سازمان نظام وظیفه ارائه دهید که در آن تاریخ دقیق وقوع حادثه ذکر شده باشد.

مدارک پزشکی مشمول و اعضای خانواده

–  در صورتی که غیبت به دلیل بیماری باشد، باید گواهی پزشک متخصص در خصوص بیماری و روند درمان ارائه دهید.

–  همچنین، در صورتی که مشمول یا یکی از اعضای خانواده سوابق بستری در بیمارستان داشته باشد،
باید پرونده بیمارستانی و خلاصه وضعیت بیمارستان را نیز ارائه دهید.

اطلاعات مربوط به مشکلات قضایی مشمول و خانواده مشمول

–  اگر مشمول یا یکی از اعضای خانواده مشکلات قضایی داشته باشد، حکم دادگاه به عنوان تنها مدرک معتبر قابل پذیرش است.

– در صورتی که مشکل قضایی در حد زندان باشد، باید گواهی ورود و خروج از زندان از قِبل اداری زندان و همچنین حکم دادگاه و علت حکم ارائه گردد.

مدارک مربوط به مددجویان کمیته امداد و بهزیستی

–  اگر مشمول یا خانواده او تحت پوشش کمیته امداد یا بهزیستی باشد،
 باید گواهی عضویت از یکی از این ارگان‌ها به سازمان نظام وظیفه ارائه داده شود.

–  این دو ارگان می‌توانند تاییدیه‌هایی در خصوص معافیت‌های ماده ۶ و  صادر کنند که برای توجیه غیبت مفید است.

این مدارک باید به پلیس +۱۰ یا مستقیم به سازمان نظام وظیفه برای بررسی ارائه شوند.
تمامی مستندات باید به طور دقیق و شفاف ارائه گردند تا احتمال پذیرش درخواست شما افزایش یابد.

برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره با تیم بالنج در تماس باشید.

---