مالیات استارتاپ همواره یکی از دغدغه‌های اصلی صاحبان کسب‌وکارهای نوپا بوده است.
بسیاری از مؤسسان استارتاپ‌ها تصور می‌کنند تا مدت‌ها از پرداخت مالیات معاف هستند یا
اصلاً نمی‌دانند چه نوع مالیاتی شامل کسب‌وکارشان می‌شود.
این ناآگاهی می‌تواند تبعات مالی سنگینی به همراه داشته باشد و جلوی رشد استارتاپ را بگیرد.
در این مقاله به زبان ساده ۳ نوع اصلی مالیات استارتاپ را معرفی می‌کنیم و توضیح می‌دهیم هر کدام چه نقشی دارند.
مالیات چیست؟
مالیات مبلغی است که افراد حقیقی یا حقوقی (مثل اشخاص یا شرکت‌ها) موظف‌اند بر اساس قانون به دولت پرداخت کنند.
این مبلغ با هدف تأمین هزینه‌های عمومی کشور دریافت می‌شود؛ هزینه‌هایی مانند آموزش، بهداشت، امنیت، ساخت زیرساخت‌هایی مانند جاده و مترو، و سایر خدمات عمومی که همه مردم از آن بهره‌مند می‌شوند.
به بیان ساده، مالیات سهم هر فرد یا شرکت از هزینه‌های اداره کشور است.
برای آشنایی با انواع مالیات در کشور حتما این مقاله راببینید.
استارتاپ چیست؟
در زیست‌بوم نوآوری کشور و حتی جهان، همواره تعاریف گوناگونی برای استارتاپ وجود داشته است.
هر یک از این تعاریف ویژگی‌های خاصی را برای آن برشمرده‌اند اما وقتی صحبت از مالیات باشد؛
بهتر است به تعریف دقیق و قانونی آن اشاره کنیم.
در قانون به «استارتاپ» معادل «شرکت‌های نوپا» اطلاق می‌شود و
قوانین مالیات استارتاپ از مواد «آیین‌نامه حمایت از شرکت‌های نوپا» موسوم به طرح نوآفرین پیروی می‌کند.
تعریف استارتاپ طبق آیین‌نامه حمایت از شرکت‌های نوپا
طبق ماده ۱ این آیین‌نامه، شرکت نوپا به صورت زیر تعریف می‌شود:
هر شرکت خصوصی و تعاونی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات که کمتر از سه سال از تاریخ ثبت آن گذشته است، مادامی که از تمام شرایط زیر برخوردار باشد:
1ـ حداکثر سرمایه ثبتی شرکت دو میلیارد و پانصد میلیون ریال (2,500,000,000) باشد.
2ـ درآمد شرکت در سال کمتر از پنج میلیارد (5,000,000,000) ریال باشد. این مبلغ در سال 1398 ملاک است و در سال‌های بعد بر اساس نرخ تورم اعلامی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران توسط کارگروه موضوع تبصره ماده (10) این تصویب نامه تعدیل و اعلام خواهد شد.
3ـ مؤسسین و صاحبان سهام شرکت نسبت به توزیع سود اقدام نکنند و با رعایت قانون تجارت به حساب افزایش سرمایه شرکت منظور نمایند و
دریافتی ماهانه آن‌ها از سه برابر حداقل حقوق و دستمزد سالیانه کارگران مشمول قانون کار بیشتر نباشد.
4ـ مشخصات شرکت در سامانه متمرکز درخواست خدمات سازمان فناوری اطلاعات ایران ثبت شده باشد.
آیا استارتاپ باید مالیات بپردازد؟
🟢 بله استارتاپ باید مالیات بپردازد.
متأسفانه این آیین‌نامه عنوان «حمایتی» دارد، اما تقریباً هیچ مشوق یا امتیاز مالیاتی مشخصی برای کسب‌وکارهای نوپا در نظر نگرفته است.
تنها بندی که به‌طور مستقیم به موضوع مالیات اشاره دارد، ماده 10 آن است که به شرح زیر است:
ماده 10: در صورتی که شرکت‌های مشمول حمایت، در مراکز رشد، فضاهای کار اشتراکی یا شتاب‌دهنده‌ها مستقر باشند، سازمان امور مالیاتی و سازمان تأمین اجتماعی موظف‌اند برای این شرکت‌ها کد مؤدی مالیاتی و کد کارگاهی صادر کنند. البته دریافت مفاصاحساب مالیاتی یا بیمه‌ای برای این شرکت‌ها همچنان طبق قوانین و مقررات جاری کشور انجام خواهد شد.
تبصره: فهرست رسمی مراکز رشد، شتاب‌دهنده‌ها و فضاهای کار اشتراکی مورد تأیید، توسط کارگروهی متشکل از وزارت ارتباطات، وزارت علوم، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، و سازمان‌های امور مالیاتی و تأمین اجتماعی تعیین و اعلام می‌شود.
اما این بند دقیقاً چه چیزی را تغییر داده؟ برای توضیح آن، بهتر است ابتدا شرایط عادی تشکیل پرونده مالیاتی را بشناسیم.
شرایط عادی تشکیل پرونده مالیاتی
در حالت معمول، وقتی یک فرد یا شرکت بخواهد پرونده مالیاتی باز کند، باید اجاره‌نامه‌ای به اداره مالیات ارائه دهد که دو ویژگی مهم داشته باشد:
1. ملک موردنظر باید دارای کاربری اداری یا موقعیت اداری باشد و این موضوع نیز در اجاره‌نامه ذکر شده باشد.
2. یک ملک نمی‌تواند هم‌زمان محل فعالیت چند شرکت با چند اجاره‌نامه جداگانه باشد.
اما ماده 10 این آیین‌نامه، این دو محدودیت را برای شرکت‌های نوپا برداشته است؛ یعنی اگر استارتاپی در یک فضای کاری اشتراکی یا شتاب‌دهنده فعال باشد، می‌تواند بدون نیاز به اجاره‌نامه رسمیِ با کاربری اداری یا اختصاصی، کد مالیاتی و کارگاهی دریافت کند.
همه آنچه آیین‌نامه به‌عنوان «حمایت مالیاتی» ارائه کرده، فقط همین یک استثناء است.
چرا استارتاپ باید مالیات بپردازد؟
شاید این پرسش مطرح شود که استارتاپ با وجود اینکه یک کسب‌وکار کوچک است چرا باد مالیات بپردازد؟
اما بنا به دلایل زیر بهتر است که مالیات بپردازد:
- داشتن تعهد قانونی: شما با تاسیس استارتاپ عملا وارد یک تعهد قانونی با دولت شده‌اید و طبق قانون موظفید مالیات بپردازید،
اظهارنامه مالیاتی تکمیل کنید. در غیر این صورت به لحاظ قانونی دچار مشکل خواهید شد.
- مزیت رقابتی و اعتبار: سرمایه‌گذار یا شریک تجاری شما اول از همه درباره شفافیت مالی و پرداخت مالیات از شما سوال می‌کند.
پس توجه به مالیات از همان ابتدا موجب اعتباربخشی، اعتمادسازی و رشد حرفه‌ای برای یک استارتاپ می‌شود.
مالیات استارتاپ شامل چه مواردی می‌شود؟
به طور کلی سه نوع مالیات برای استارتاپ وجود دارد:
مالیات بر درآمد استارتاپ (مالیات عملکرد)
مالیات بر درآمد که مالیات عملکرد نیز نامیده می‌شود، مهم‌ترین و پایه‌ای‌ترین مالیات برای هر کسب‌وکار (سنتی یا استارتاپی) است.
این مالیات بر سود سالانه کسب‌وکار شما اعمال می‌شود.
برای محاسبه و پرداخت مالیات استارتاپ‌ها در این بخش، ابتدا باید مشخص شود که استارتاپ شما به شکل شخص حقیقی (کسب‌وکار فردی) یا شخص حقوقی (شرکت ثبت‌شده) فعالیت می‌کند.
نحوه محاسبه مالیات بر درآمد در این دو حالت متفاوت است.
استارتاپ‌های شخص حقیقی
اگر استارتاپ را به عنوان شخص حقیقی (مثلاً یک کسب‌وکار اینترنتی ثبت‌نشده یا فروشگاه آنلاین شخصی) اداره می‌کنید، درآمد سالانه شما مشمول مالیات پلکانی ماده 131 قانون مالیات‌های مستقیم می‌شود.
مطابق این قانون، هر سال مقدار معافیت پایه تعیین و از سود سالانه کسر می‌شود؛ سپس مالیات بر مابقی محاسبه می‌گردد.
نرخ مالیات پلکانی در حال حاضر به این صورت است:
| سود | مالیات |
| تا 500,000,000 ریال (50 میلیون تومان) سود مشمول مالیات | 15٪ مالیات |
| 500,000,000 تا 1,000,000,000 ریال (تا 100 میلیون تومان) | 20٪ مالیات |
| بیش از 1,000,000,000 ریال (بالاتر از 100 میلیون تومان) | 25٪ مالیات |
برای مثال، اگر سود خالص سالانه استارتاپ شما 800 میلیون ریال باشد:
تا 500 میلیون ریال آن مشمول 15٪ است (75 میلیون ریال مالیات) و 300 میلیون ریال باقی‌مانده مشمول 20٪ (60 میلیون ریال مالیات) می‌شود. مجموع مالیات سالانه‌تان در این مثال 135 میلیون ریال خواهد بود.
✅ معافیت: در سال ۱۴۰۳، طبق قانون بودجه، سقف معافیت مالیاتی برای اشخاص حقیقی (افراد دارای مشاغل آزاد یا صاحبان کسب‌وکارهای کوچک) برابر با ۱۴۴ میلیون تومان در سال تعیین شده است. این یعنی:
- اگر درآمد سالانه خالص (پس از کسر هزینه‌ها) شما کمتر از ۱۴۴ میلیون تومان باشد،
- و شما تکالیف قانونی مانند ارائه اظهارنامه مالیاتی، ثبت‌نام در سامانه مالیاتی و صدور صورتحساب الکترونیکی را انجام داده باشید،
مالیاتی به شما تعلق نمی‌گیرد یا بسیار ناچیز خواهد بود.
استارتاپ‌های شخصیت حقوقی
اگر استارتاپ خود را در قالب شرکت (شخص حقوقی) ثبت کرده‌اید، نحوه محاسبه ساده‌تر است. طبق ماده 105 قانون مالیات‌های مستقیم، تمام سود سالانه شرکت با نرخ ثابت 25٪ مشمول مالیات خواهد بود.
به بیان ساده، یک‌چهارم سود خالص سالانه شرکت باید به عنوان مالیات عملکرد به دولت پرداخت شود.
برای مثال اگر استارتاپ خود را به صورت شرکت ثبت کرده‌اید و در سال 1404 مبلغ 2 میلیارد ریال سود خالص داشته باشد،
مالیات عملکرد آن 500 میلیون ریال (معادل 25٪) خواهد بود.
توجه: در هر دو حالت بالا، مالیات بر درآمد سالانه پس از پایان سال مالی محاسبه و در قالب اظهارنامه مالیاتی اعلام می‌شود.
تمامی استارتاپ‌ها (حقیقی و حقوقی) موظفند تا حداکثر 4 ماه پس از پایان سال مالی، اظهارنامه مالیاتی عملکرد خود را به صورت الکترونیکی به سازمان امور مالیاتی تسلیم کنند. عدم ارسال به‌موقع اظهارنامه یا عدم پرداخت مالیات تعیین‌شده می‌تواند جریمه‌های سنگینی به دنبال داشته باشد.
مالیات بر ارزش افزوده (Value Added Tax) کسب‌وکارهای نوپا
مالیات بر ارزش افزوده مالیاتی است که بر فروش کالا و خدمات تعلق می‌گیرد (نه بر سود).
نرخ مالیات بر ارزش افزوده در حال حاضر %10 است؛ یعنی هنگام فروش، %10 از قیمت را به عنوان مالیات از مشتری دریافت می‌کنید و به دولت می‌پردازید.
هر استارتاپی که کالایی می‌فروشد یا خدمتی ارائه می‌کند بالقوه مشمول مالیات ارزش افزوده است، حتی کسب‌وکارهای اینترنتی.
بنابراین مالیات کسب‌وکارهای اینترنتی نیز همان مالیات بر ارزش افزوده است که به خریداران خدمات/کالا تحمیل و سپس توسط استارتاپ به دولت پرداخت می‌شود.
مالیات مالیات بر ارزش افزوده به‌صورت دوره‌ای (معمولاً هر فصل) محاسبه و اظهار می‌شود.
شما باید گزارش فروش و مالیات متعلقه را در پایان هر فصل به سازمان امور مالیاتی ارائه و مبلغ مالیات را واریز کنید.
آیا استارتاپ‌های نوپا باید مالیات بر ارزش افزوده بدهند؟
بسیاری از صاحبان استارتاپ‌های نوپا می‌پرسند که آیا در سال‌های اول راه‌اندازی هم موظف به ثبت‌نام و پرداخت مالیات ارزش افزوده هستند یا خیر؟
پاسخ کوتاه: بله، اما ممکن است موقتاً معاف باشید.
دولت برای حمایت از کسب‌وکارهای نوپا قانون مالیات بر ارزش افزوده را به شکل مرحله‌ای اجرا کرده است.
در حال حاضر، شرکت‌ها بر اساس حجم فروش و نوع فعالیت، به تدریج مشمول فراخوان مالیات ارزش افزوده می‌شوند.
اگر استارتاپ شما هنوز درآمد چندانی ندارد یا در حوزه‌ای خاص فعالیت می‌کند، ممکن است تا زمان رسیدن به یک آستانه فروش مشخص (حد نصاب قانونی بسته به سال و زمان اجرا) الزام به دریافت و پرداخت مالیات بر ارزش افزوده نداشته باشید.
ضرورت توجه به فراخوان‌های مالیات بر ارزش افزوده
در مجموع، کسب‌وکارهای نوپا باید حواسشان به فراخوان‌های مالیات بر ارزش افزوده باشد. توصیه می‌شود با مراجعه به سایت رسمی مالیات بر ارزش افزوده در بخش «فراخوان و تفاهم‌نامه‌ها» بررسی کنید که آیا نوع فعالیت شما در مرحله فعلی مشمول شده است یا خیر؟
به علاوه، همیشه ثبت‌نام اولیه در سامانه مودیان را در همان ابتدای شروع کسب‌وکار انجام دهید، حتی اگر در ابتدا مالیات بر ارزش افزوده نپردازید.
❌❌علاوه بر فراخوان‌ها به فصل دوم قانون مالیات بر ارزش افزوده مراجعه کنید و لیست کالاها و خدمات معاف از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده را مشاهده کنید.
مثال: فرض کنید یک استارتاپ فروش آنلاین در سال اول 3 میلیارد ریال فروش داشته است. اگر طبق فراخوان‌های سازمان امور مالیاتی سقف معافیت یا عدم‌شمول در آن سال مثلا 5 میلیارد ریال باشد، این استارتاپ هنوز موظف به ثبت‌نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده نیست. اما به محض عبور از حد نصاب، باید در نظام مالیات بر ارزش افزوده ثبت‌نام کرده و از مشتریان خود 9٪ مالیات بگیرد و به دولت بپردازد.
موارد خاص معافیت از مالیات بر ارزش افزوده
از سوی دیگر، برخی استارتاپ‌ها به دلیل نوع فعالیتشان از اساس از مالیات بر ارزش افزوده معاف‌اند.
برای نمونه، استارتاپ‌هایی که به طور مستقیم خدمات آموزشی، فرهنگی یا پژوهشی ارائه می‌کنند، طبق ماده 12 قانون مالیات بر ارزش افزوده، فروش خدماتشان مشمول این مالیات نیست. این معافیت مستقل از سن یا اندازه کسب‌وکار است.
مثال: یک پلتفرم آنلاین آموزش زبان یک استارتاپ نوپاست؛ چون خدمات آموزشی ارائه می‌کند، از اخذ مالیات بر ارزش افزوده روی شهریه کاربران معاف خواهد بود. توجه کنید اگر همین خدمات آموزشی را به صورت واسطه‌گری ارائه دهید (مثلاً پلتفرمی باشید که معلم را به دانش‌آموز متصل می‌کند)، ممکن است مصداق ارائه مستقیم خدمت نباشد و معافیت به شما تعلق نگیرد.
مالیات حق تمبر و سایر عوارض استارتاپ
علاوه بر مالیات عملکرد و مالیات بر ارزش افزوده، استارتاپ‌ها با مالیات‌ها و عوارض دیگری نیز روبه‌رو هستند.
مهم‌ترین آن‌ها مالیات حق تمبر است که هنگام تأسیس شرکت باید پرداخت شود.
در کنار حق تمبر، چند هزینه و تکلیف جانبی هم وجود دارد که ممکن است عنوان «مالیات» نداشته باشند اما
عدم انجامشان تبعات مالی دارد (مثل جرایم). در این بخش به دو مورد از این موارد جانبی می‌پردازیم.
مالیات حق تمبر مبلغی است که دولت بابت رسمی کردن اسناد و مدارک اخذ می‌کند؛
در مورد استارتاپ‌ها، مهم‌ترین مصداق حق تمبر هنگام ثبت شرکت است.
به محض ثبت شرکت (شخصیت حقوقی) یا ثبت پرونده مالیاتی کسب‌وکار، باید طی مدت کوتاهی مالیات حق تمبر سرمایه‌ی اولیه را بپردازید.
طبق ماده 48 قانون مالیات‌های مستقیم، مهلت پرداخت حق تمبر شرکت‌های تازه‌تأسیس برای شخص حقوقی دو ماه و برای شخص حقیقی چهار ماه از تاریخ ثبت یا تشکیل پرونده مالیاتی است.
میزان مالیات حق تمبر نیز برابر است با نیم در هزار سرمایه ثبت‌شده شرکت.
به عبارت دیگر، 0.05% از سرمایه اولیه شرکت را باید به اداره مالیاتی بپردازید. مثال: اگر سرمایه اولیه شرکتی 150,000,000 ریال ثبت شده باشد، مالیات حق تمبر آن برابر خواهد بود با 150,000,000 × 0.0005 = 75,000 ریال
این مبلغ اندک باید در مهلت مقرر پرداخت شود تا مدارک شرکت رسمیت داشته باشند.
عدم پرداخت به‌موقع حق تمبر، جریمه دیرکرد و عدم اعتبار اسناد را به دنبال دارد.
❌ توجه: حق تمبر فقط یک بار روی سرمایه اولیه (و هر افزایش سرمایه بعدی) اخذ می‌شود. اگر استارتاپ خود را در قالب شرکت ثبت نکنید (یعنی کسب‌وکار شما شخص حقیقی باشد)، مالیات حق تمبر به شما تعلق نمی‌گیرد. اما در صورت تبدیل‌شدن به شرکت در آینده، هنگام ثبت سرمایه، باید این مالیات را بپردازید.
سایر تکالیف و عوارض جانبی
استارتاپ‌ها علاوه بر سه مالیات عمده‌ای که گفتیم، با چند تکلیف مالیاتی و قانونی دیگر نیز روبه‌رو هستند که رعایت نکردن آن‌ها می‌تواند هزینه‌ساز باشد:
مالیات حقوق و دستمزد کارکنان
اگر استارتاپ شما کارمند یا نیروی انسانی دارد،
فراموش نکنید که شما وظیفه دارید مالیات بر درآمد حقوق آن‌ها را هنگام پرداخت، کسر و به اداره مالیات واریز کنید
این مالیات در واقع بر عهده کارمند است اما تکلیف قانونی پرداخت آن بر عهده کارفرما (استارتاپ شما) گذاشته شده است.
مطابق ماده 86 قانون مالیات‌های مستقیم، هر ماه باید فهرست حقوق پرداختی و مالیات متعلقه را حداکثر تا پایان ماه بعد به اداره مالیاتی ارسال و مبلغ مالیات را واریز کنید. عدم انجام این تکلیف نیز مشمول جریمه است.
پس حتماً از روز اول استخدام نیرو، به فکر ثبت‌نام در سیستم مالیات حقوق باشید.
بیمه اجتماعی و حق بیمه
هرچند جزو مالیات‌ها حساب نمی‌شود، ولی در برنامه‌ریزی مالی باید حق بیمه تأمین اجتماعی کارکنان را هم لحاظ کنید. خوشبختانه طبق مقررات حمایتی، استارتاپ‌های نوپا می‌توانند در ۲ سال اول از کارآموز به جای کارمند رسمی استفاده کنند و برای آن‌ها بیمه پرداخت نکنند.
همچنین خود بنیان‌گذاران (سهامداران) الزام فوری به پرداخت بیمه تأمین اجتماعی خود ندارند.
این موارد نوعی معافیت بیمه‌ای هستند که به کاهش هزینه‌های شروع کمک می‌کنند.
عوارض کسب‌وکار (محلی یا صنفی)
بسته به نوع فعالیت شما، ممکن است ملزم به پرداخت عوارض یا هزینه‌های سالانه‌ای باشید. برای مثال، اگر دفتر یا تابلو دارید، شهرداری‌ها معمولاً عوارض سالانه نصب تابلو یا عوارض کسب و پیشه اخذ می‌کنند. مبلغ این عوارض زیاد نیست اما عدم پرداخت آن می‌تواند دردسرساز شود (اخطار شهرداری و …). کسب‌وکارهای اینترنتی معمولاً این مورد را ندارند، مگر آن که مجوز صنفی گرفته باشند.
جرایم عدم رعایت تکالیف مالیاتی چیست؟
هر تکلیف مالیاتی (ارائه اظهارنامه، گزارش فصلی فروش، لیست حقوق، دفاتر قانونی و غیره) در صورت عدم انجام یا تأخیر، جرایمی دارد.
این جرایم برای استارتاپ‌های کوچک می‌تواند درصد قابل توجهی از درآمد را از بین ببرد.
پس از ابتدا با یک تقویم مالیاتی، مراقب موعدهای مهم باشید و اگر توانش را ندارید، حتماً با یک مشاور یا ربات مالیاتی مشورت کنید تا اطلاع‌رسانی لازم به شما انجام شود.
مراحل قانونی مرتبط با مالیات در استارتاپ‌ها کدام است؟
برای اینکه یک استارتاپ فعالیت خود را در چارچوب قوانین مالیاتی کشور پیش ببرد، لازم است چند مرحله مشخص را طی کند:
1. ثبت‌نام در سامانه مودیان مالیاتی
در گام نخست، استارتاپ باید در وب‌سایت سازمان امور مالیاتی (سامانه مودیان) ثبت‌نام کند. (آموزش کامل نحوه ثبت‌نام در سامانه مودیان)
2. محاسبه و کسر مالیات حقوق کارکنان
چنانچه استارتاپ دارای نیروی انسانی باشد، مطابق ماده 86 قانون مالیات‌های مستقیم، باید در زمان پرداخت حقوق، مالیات متعلقه را محاسبه و از حقوق کارمندان کسر کند. سپس تا پایان ماه بعد، لیست حقوق پرداخت‌شده و مالیات‌های کسرشده را به اداره مالیات ارسال نماید.
3. ثبت دفاتر قانونی: پلمپ یا ثبت الکترونیکی در سامانه
4. ارائه اظهارنامه عملکرد سالانه
بر اساس ماده 110 قانون مالیات‌های مستقیم، تمامی افراد حقیقی و حقوقی، از جمله استارتاپ‌ها، موظف‌اند حداکثر چهار ماه پس از پایان سال مالی، اظهارنامه عملکرد خود را از طریق درگاه خدمات مالیاتی کشور تکمیل و ارسال کنند. البته شرکت‌های نوپا در دوره معافیت خود از این مرحله مستثنی هستند، اما پس از پایان دوره معافیت، این تعهد الزامی می‌شود.
5. محاسبه مالیات و پرداخت آن در موعد مقرر
پس از ارسال اظهارنامه، سازمان امور مالیاتی میزان مالیات نهایی شرکت را محاسبه و اعلام می‌کند. مؤدیان می‌توانند با ورود به حساب کاربری خود در سامانه مالیاتی، مبلغ مشخص‌شده را بررسی و در صورت امکان، پرداخت کنند. همچنین در صورت نیاز، می‌توانند برای تقسیط مالیات درخواستی ارائه دهند.
6. صدور صورتحساب الکترونیکی در سامانه مودیان (آموزش کامل نحوه صدور صورتحساب الکترونیکی)
مشاوره فوری تو خونه!
با سه کلیک، کارشناس بالنج بهت زنگ میزنه.
