یکی از نگرانیهای اصلی دانشجویان دوره روزانه که به صورت رایگان تحصیل کردهاند، مسئله آزادسازی مدرک تحصیلی است.
بر اساس قوانین موجود، این افراد موظف هستند مدتی را در ایران مشغول به کار شوند و به نوعی تعهد خدمت دارند؛
بنابراین تا پیش از آزادسازی فقط مدرک موقت دریافت میکنند.
پس از پایان این دوره، مدارک آنها آزاد میشود و میتوانند مدرک دائم، ریزنمرات و دانشنامه خود را دریافت کنند.
علاوه بر گذراندن تعهد خدمت روشهای دیگری هم برای آزادسازی مدرک وجود دارد.
در این مقاله به روش آزادسازی مدرک با پرداخت هزینه و سابقه بیمه (در صورت وجود) میپردازیم.
برای آشنایی با روش آزادسازی مدرک با عدم کاریابی حتما این مقاله را ببینید.
آزادسازی مدرک یا لغو تعهد چیست؟
در ازای بهرهمندی از تحصیل رایگان (در دوره روزانه که شهریه دریافت نمیشود)، فرد موظف است که برای مدت زمان مشخصی، بسته به مقطع تحصیلی، تعداد ترمها و سهمیه استفادهشده در کنکور داخل کشور به کار مشغول شود.
این مدت تعهد که بر روی گواهی موقت پایان تحصیلات ذکر میشود، به عنوان «تعهد خدمت آموزش رایگان» شناخته میشود.
برای آزادسازی مدرک و دریافت دانشنامه و ریزنمرات دوره روزانه، لازم است که این تعهد لغو گردد.
برای لغو این تعهد دو روش کلی وجود دارد:
1. عدم کاریابی
2. پرداخت هزینه و ارائه سوابق بیمه (در صورت وجود)
آزادسازی مدرک با پرداخت هزینه و سابقه بیمه چگونه است؟
شرایط آزادسازی مدرک
عوامل متعددی بر میزان هزینه آزادسازی مدرک تاثیرگذار هستند که عبارتند از:
نوع سهمیه منطقهای
سهمیه منطقهای که در زمان کنکور در آن حضور داشتهاید (منطقه 1، 2، 3 یا مناطق محروم)
بر هزینه آزادسازی تاثیر میگذارد. توجه داشته باشید که سهمیه مناطق فقط در مقطع کارشناسی اعمال میشود و
برای مقاطع ارشد و دکترا سهمیه مناطق تاثیری ندارد.
هزینه آزادسازی
هزینه آزادسازی برای افرادی که سهمیه مناطق 2، 3 یا مناطق محروم دارند، دو برابر هزینه تعیینشده برای سهمیه منطقه یک است.
تبدیل سهمیه
هنگام درخواست لغو تعهد مقطع کارشناسی، در صورتی که سهمیه مناطق 2، 3 یا محروم را انتخاب کرده باشید،
گزینهای برای درخواست تبدیل سهمیه به منطقه یک نمایش داده میشود.
اگر رتبه و تراز شما بهتر از آخرین نفر پذیرششده در ورودی منطقه یک باشد، سهمیه شما به منطقه یک تغییر میکند و
ضریب دو خنثی میشود.
رشته و گروه تحصیلی
هزینه آزادسازی بسته به رشته و گروه تحصیلی (مهندسی، علوم پایه، دامپزشکی، علوم انسانی و …) متفاوت است.
مقطع تحصیلی
هزینه آزادسازی برای مقطع دکترا بیشترین هزینه، سپس ارشد و کمترین هزینه مربوط به مقطع کارشناسی است.
مدت زمان تحصیل
به ازای هر ترم تحصیل، 6 ماه تعهد خدمت برای شما در نظر گرفته میشود.
شما میتوانید با تقسیم تعداد ماههای تعهد درجشده در گواهی موقت بر 6، تعداد ترمهایی که باید هزینه پرداخت کنید را محاسبه کنید.
همچنین، ترمهای تمدید پایاننامه فقط یک بار محاسبه میشوند، برای مثال، اگر شما 5 ترم در مقطع ارشد تحصیل کردهاید که 3 ترم درس داشتهاید و 2 ترم تمدید پایاننامه داشتهاید، تنها هزینه 3 ترم را باید پرداخت کنید.
سابقه کار
هرچه سابقه کار شما بیشتر باشد، هزینه آزادسازی کمتر خواهد بود.
مدت زمان بیمه و سابقه کار شما (در صورت وجود) از مدت تعهد خدمت شما که در گواهی موقت درج شده، کسر میشود و
باقیمانده باید به صورت آنلاین پرداخت گردد.
اگر برای مقطع کارشناسی سهمیه مناطق بر مدت تعهد شما اعمال شده و
مثلاً به جای 4 سال، 8 سال تعهد دارید، باید به همان میزان 8 سال بیمه ارائه کنید.
خدمت سربازی
اگر شما خدمت سربازی را انجام دادهاید، تعداد ماههای سربازی از تعهد خدمت شما کم میشود.
برای این کار نیازی به خرید سابقه بیمه سربازی نیست و تنها کافی است تصویر کارت پایان خدمت را آپلود کنید.
سابقه بیمه و سربازی
سابقه کار و بیمهای که در مقطع «روزانه» باشد، مورد تایید دانشگاه و سازمان امور دانشجویان قرار نمیگیرد و
تنها سابقه پس از فارغالتحصیلی قابلمحاسبه است.
هنگام درخواست برای آزادسازی، میتوانید بازه زمانی از بیمه خود که میخواهید برای آن مقطع اعمال شود را مشخص کنید.
سابقه بیمه و سربازی که قبل از تحصیل در مقطع روزانه به دست آمدهاند، برای آزادسازی آن مقطع قابلاستفاده نیستند.
هزینه آزادسازی مدرک
از آذر ماه 1401 هزینه آزادسازی برای تمامی ورودیهای دانشگاه یکسانسازی شده است.
جدول زیر هزینههای فعلی آزادسازی مدرک (بهروزرسانیشده آذر 1403) به ریال را نشان میدهد.

نحوه گرفتن استعلام بیمه تامین اجتماعی
وارد سایت Eservices.tamin.ir شوید.
گزینه «اعلام سابقه به موسسات» را انتخاب کنید.
درخواست شما در بخش «تامین اجتماعی من» ذخیره میشود .
وارد تامین اجتماعی من شوید، «صندوق شخصی من» را انتخاب کنید .
مدت استفاده سازمان، ارگان را مشخص نمایید .
رمز جهت ورود را به آن سازمان ارائه نمایید.
ارگان موردنظر از طریق همین سیستم و گزینه استعلام میتواند سابقه بیمه شما را مشاهده کند.
نحوه استفاده از سابقه کار بدون بیمه برای آزادسازی
طبق ماده 29 دستورالعمل جامع ایفای تعهد خدمت آموزش رایگان، فعالیت بدون سابقه بیمه به عنوان کار معتبر برای انجام تعهد قابلقبول است.
مدارک موردنیاز
– گواهی اشتغال به کار در سربرگ شرکت که شامل تاریخ شروع و پایان کار باشد و به امضا و مهر مدیرعامل شرکت برسد.
– آگهی ثبت و تغییرات شرکت در روزنامه رسمی که میتوانید از سایت rrk.ir دریافت کنید.
– آخرین گواهی پرداخت مالیات شرکت
سپس این سه مدارک را در قالب یک فایل PDF در سامانه سجاد آپلود خواهید کرد.
نکات اضافی
– گواهی تدریس معتبر از دانشگاهها و موسسات آموزش عالی (دولتی و غیردولتی) به میزان 10 ساعت در هفته و از سایر موسسات آموزشی (در صورت تایید نهاد مربوطه) به میزان 16 ساعت در هفته نیز به عنوان کار تماموقت پذیرفته میشود.
– پروانه کسب معتبر برای افرادی که به مشاغل مختلف مشغول به کار هستند، مانند پروانه کسب از سازمانهای صنفی کشور، پروانه اشتغال مهندسین، پروانه وکالت، پروانه کارآموزی وکالت، پروانه سازمان دامپزشکی و نظام دامپزشکی و سایر نهادهای دولتی، غیردولتی و آزاد، از تاریخ صدور به شرط تمدید یا داشتن پرونده مالیاتی قابلپذیرش به عنوان گواهی انجام کار در طول سالیان خواهد بود.
– فعالیتهای هنری و مطبوعاتی دانشآموختگان یا ارائه گواهی اشتغال به این حرفه از سوی دستگاههای ذیربط به منزله انجام تعهد محسوب میشود.
لغو تعهد در سامانه سجاد برای آزادسازی مدرک
ابتدا به آدرس سامانه سجاد مراجعه کرده و پس از ثبتنام، پروفایل خود را بسازید.
نحوه ساختن پروفایل در سامانه سجاد
برای ثبتنام در سامانه جامع امور دانشجویان (سجاد)، به آدرس https://portal.saorg.ir مراجعه کنید و
با بارگذاری اطلاعات و مدارک موردنیاز، پروفایل خود را ایجاد کنید.
در هنگام ثبتنام، اطلاعات مقاطع تحصیلی مختلف خود را وارد کرده و گواهی مربوط به هر مقطع را بارگذاری نمایید.
از آنجایی که برای آقایان تا تعیین وضعیت نظام وظیفه، گواهی موقت صادر نمیشود،
میتوانید به جای آن برگه معرفی به نظام وظیفه یا صورتجلسه دفاع را آپلود کنید.
همچنین در این مرحله نیازی به وارد کردن اطلاعات مقطع پیشدانشگاهی و دیپلم نیست.
برای آشنایی کامل با ثبتنام و ثبت اطلاعات در سامانه سجاد حتما این مقاله را ببینید.
نحوه لغو تعهد در سامانه سجاد با پرداخت هزینه و سابقه بیمه
پس از ساختن پروفایل برای لغو تعهد در سامانه سجاد با پرداخت هزینه، ابتدا از بخش خدمات سامانه مسیر زیر را دنبال کنید:
خدمات> امور دانشجویان داخل> لغو تعهد آموزش رایگان

سپس از روش پرداخت هزینه + بیمه برای آزادسازی مقطع در حین تحصیل می توان استفاده کرد.
در این صورت باید ابتدا مقطع روزانه در حین تحصیل تا ترم کنونی را با پرداخت هزینه لغو تعهد کنید تا
سپس آزادسازی از پایینترین مقطع انجام شود.
به همین منظور از بالاترین مقطع اطلاعات هر مقطع را وارد کرده و گواهی مربوط به آن را بارگذاری کنید.
چون برای آقایان تا مشخص شدن وضعیت نظام وظیفه گواهی موقت تحویل داده نمیشود، میتوانید برگه معرفی به نظام وظیفه یا صورتجلسه دفاع را بارگذاری کرد.
منظور از کل واحدهای اخذ شده تمام دروس پاس شده، حذف و افتاده میباشد که در ریزنمرات نیز با همین عنوان ذکر شده است و منظور از تعداد واحدهای جبرانی واحدهایی است که به دلایل مختلف از جمله تغییر رشته در ابتدای دوره تحصیلی جدید ملزم به پاس کردن آنها میشوید که نمره آن در معدل محاسبه نمیشود.
دریافت دانشنامه و ریزنمرات رسمی پس از آزادسازی مدرک با عدم کاریابی
بعد از صدور نامه لغو تعهد و آزادسازی مدرک با عدم کاریابی، میتوانید برای دریافت دانشنامه و ریزنمرات رسمی اقدام کنید.
برای این کار، سایت دانشگاه خود را بررسی کرده و از روند حضوری یا غیرحضوری آن مطمئن شوید.
در برخی دانشگاهها، این روند تنها به صورت غیرحضوری انجام میشود و
مدارک مورد نیاز از طریق پست طی ۲۰ تا ۳۰ روز برای شما ارسال خواهد شد.
در غیر این صورت، باید به صورت حضوری و با همراه داشتن مدارک لازم برای دریافت دانشنامه اقدام کنید.
برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره با تیم بالنج در تماس باشید.

2 پاسخ
آیا با گواهی اشتغال به خدمت که داعا صادر میکند میتوان مدرک تحصیلی را آزاد کرد؟
بله، با گواهی اشتغال به خدمتی که داعا صادر میکند میتوانید مدرک تحصیلی خود را آزاد کنید، به شرطی که مدرک تحصیلی مورد نظر قبل از دوره سربازی اخذ شده باشد. برای استفاده از این گواهی برای آزادسازی مدرک، معمولاً باید در سایت سجاد درخواست دهید و پرینت کارت یا گواهی را بارگذاری کنید. اگر مدرک تحصیلی پس از دوره سربازی اخذ شده باشد، نمیتوان از این گواهی استفاده کرد. در صورتی که قصد دارید با پرداخت هزینه مدرک خود را آزاد کنید، میتوانید از سابقه مدت زمان سربازی استفاده کنید.